Beleidsbrief van de Minister van Klimaat en Energie over elektriciteit en aardgas

De website van de Kamer van volksvertegenwoordigers publiceerde deze week de beleidsbrief van de minister van klimaat en energie.

Deze beleidsbrief is onderverdeeld in vijf grote hoofdstukken:
1. Energie;
2. Klimaatbeleid;
3. Milieubeleid;
4. Duurzame ontwikkeling; en
5. Consumentenbescherming.

In het hoofdstuk Energie vertrekt de minister van de vaststelling dat hij "in het kader van de huidige energiecontext, in het bijzonder gekenmerkt door de hoge olieprijzen, verscherpte aandacht [wenst] voor maatregelen met betrekking tot de koopkracht van de gezinnen". De minister wil komen tot "democratische prijzen en een gegarandeerde bevoorrading". Daarom "zal [hij] erop toezien dat er bijkomende maatregelen worden genomen, onder meer om de concurrentie op de energiemarkt in het belang van de consument te vergroten".

Wat de binnenlandse energiemarkt betreft is het (enige) uitgangspunt voor het beleid van de minister dus de consument, die geconfronteerd wordt met stijgende energieprijzen.

Hij wil daarom "een correcte en werkzame vrijgemaakte elektriciteits- en aardgasmarkt" bevorderen. Het is mij onduidelijk wat de draagwijdte is van een "correcte en werkzame" vrijgemaakte markt. De bewoordingen laten heel wat interpretaties open en getuigen niet onmiddellijk van veel liberaliseringsvoluntarisme. In het Frans ("Il y a lieu de promouvoir et de soutenir le fonctionnement correct du marché libéralisé de l’électricité et du gaz.") lijkt er trouwens een andere boodschap gegeven te zijn.

De minister herhaalt dat "vooral binnen het productiesegment van de energiemarkt is het nodig dat de marktaandelen van de historische spelers beter verdeeld worden ten voordele van de nieuwe elektriciteitsproducenten".

In uitvoering van het regeerakkoord bevestigt de minister dat hij ermee belast is onderhandelingen te voeren met de electriciteitsproducenten ten einde:
"a) gevolg te geven aan de studie van de CREG (F)070927-CDC-715 om de productiecapaciteit in België op peil te houden en nieuwe investeringen in productiecapaciteit aan te trekken en te ondersteunen;
b) toe te zien op de integrale uitvoering van de Pax Electrica II en de hulpmiddelen die de [Europese] Commissie oplegt om de bevoorradingszekerheid van aardgas en elektriciteit tegen aanvaardbare prijzen en met reële investeringen in het land veilig te stellen en door een
productiepark met een meer gevarieerde energiemix uit te bouwen;
c) de beschikbaarheid en de omvang van de nucleaire provisies veilig te stellen;
d) de Belgische overheidspositie in het beheer van de transportnetten te verstevigen;
e) de door de Europese Commissie voorgestelde doeltellingen inzake CO2-uitstoot en de doelstellingen inzake hernieuwbare energie te verwezenlijken;
f) ervoor zorgen dat de sector een bijdrage levert aan de overheid zodat die doelstellingen kunnen gehaald worden; de bijdrage voor 2008 is begroot op 250 mio €."

Deze "strategische doelstellingen" (ook het dichten van de begroting is nu blijkbaar al een "strategische doelstelling", TV) "zullen met name bereikt worden aan de hand van bestaande en toekomstige mechanismen (regeringscomissarissen, het normale en het bijzondere aandeelhouderschap
(golden share), …". De nota stelt ook dat: "Indien het overleg niet leidt tot het gewenste resultaat voor de begrotingscontrole 2008 zal de Regering de nodige maatregelen nemen om zich te voorzien van deze inkomsten uit de sector". Door deze passage, die volgens mij eerder thuishoort in de beleidsnota begroting dan in de beleidsnota energie, geeft de regering de indruk dat het haar voornamelijk te doen is om de begroting en niet zozeer om de werking van de energiemarkt.

De beleidsnota bevestigt ook de belangrijke rol die Belpex kan spelen. Fluxys en Fluxys LNG dienen "volledig ontvlecht te worden naar analogie met Elia". De netbeheerders zouden trouwens de opdracht krijgen de gereserveerde en niet gebruikte capaciteit op een secundaire elektriciteit- en gasmarkt vrij te geven om de liquiditeit te verhogen.

De Belgische regering schaart zich in principe achter de idee van de unbundling van de TSO's. Nochtans nuanceert de regering ook die "effectieve eigendomsontvlechting":

"Het is belangrijk dat geen enkele producent of leverancier een meerderheidsaandeel bezit in het vermogen van de netbeheerder of een dominerende positie inneemt in de schoot van zijn beheerraad. Minderheidsparticipaties zouden daarentegen mogelijk moeten zijn. Een zo groot mogelijke onafhankelijkheid ten aanzien van de historische operator is evenwel essentieel om een level playing field te bieden aan alle marktspelers."

De minister wenst ook verscheidene maatregelen te treffen met het oog op de verbetering van de bescherming van de consument:
i) het versterken van de gedragscode;
ii) éénvorming maken van de energiefacturen voor het hele land om deze meer doorzichtig en leesbaar te maken;
iii) instrumenten aanreiken om schommelingen in de energieprijzen beter te begrijpen en te controleren.

Te dien einde zal de CREG, zoals wij eerder al schrijven, een monitoringbevoegdheid krijgen. De CREG zal de mogelijkheid hebben alle samenstellende delen van de energieprijs te ontleden.